Her gün möwsümleýin ýetişýän ter gök önümleri, miweleri köpräk iýmeli hem-de iýmitiň düzümine kösükli, däneli önümleri, maňyzlary goşmaly. Sebäbi kösükliler we maňyzlar ösümlik beloklarynyň esasy çeşmesidir. Rafinirlenen krahmalyň, şekeriň, ýaglaryň we duzuň ulanylmagyny iýmitiň düzüminde mümkin boldugyndan azaltmaly.

Doýgun däl ýaglaryň doýgun we transizomerli ýaglardan peýdalydygyny her bir adam, esasan hem, öý bikeleri bilmelidirler. Doýgun däl ýaglar, ýagny balygyň, maňzyň, günebakaryň, zeýtunyň ýagy sagdyn iýmitlenmegiň bir bölegidir.

Ýagly etiň düzümindäki we mesgedäki ýaglar doýgun ýaglardyr. Bulary iýmitde azaltmaly. Onuň üçin düzüminde ýag bolmadyk et böleklerini ulanmaly. Iýmitiň düzümine balyk hökman goşulmalydyr. Balyk belogyň, witaminleriň we omega-3 doýgun däl turşularyň çalşyryp bolmaýan çeşmelerine degişlidir.

Önümler sowadyjy enjamda ýerleşdirilmelidir. Öýde tagamlary ýygy-ýygydan az mukdarda taýýarlaň! Iýmit önümleriniň ýüzünde haçan öndürilendigi we saklanyş möhleti barada maglumatlary okamagy endik ediniň! Günüň dowamynda pesinden 30 minut fiziki işjeň ýagdaýda bolmaga çalyşmaly.

Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we

derman senagaty ministrliginiň Saglygy goraýşyň habarlar merkezi

Ata Watanymyz özüniň gün-günden özgerýän keşbi, ajaýyp görnüşi bilen dünýäniň üns merkezinde. Ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň aýdyň beýany bolan iri göwrümli gurluşyk işleri häzirki wagtda güýçli depginde alnyp barylýar. Giň gerimde ýaýbaňlandyrylýan bu halk bähbitli işleri amala aşyrmakda hususy telekeçileriň hem aýratyn orny bardyr. Türkmen işewürleri tarapyndan esaslandyrylan gurluşyk işlerini alyp barýan hususy kärhanalardyr hojalyk jemgyýetleri döwrebap desgalardyr binalaryň we ähli oňaýlyklary bolan durmuş maksatly ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygyny alyp barmak bilen, gülleýän Watanymyzyň görküne görk, ösüşine ösüş goşýarlar. Ine, şeýle asylly işleri ýerine ýetirýän işewür taraplaryň biri-de «Tijegli Hyzmat» hususy kärhanasydyr.

2021-nji ýylda öz işine başlan «Tijegli Hyzmat» hususy kärhanasy esaslandyryjy Durdyýew Akmyradyň ýolbaşçylygynda smeta, komission, gurluşyk işlerini ýerine ýetirmek esasynda halkymyza hyzmat edýär. Ilki açylaýan döwründe kärhana, esasan, diňe smeta (islendik işi amala aşyrmak üçin geljekki çykdajylary doly hasaplaýan we meýilnamalaşdyrýan resminama. Bu resminamada taslamany tamamlamak üçin zerur bolan materiallaryň, enjamlaryň, zähmetiň we beýleki çykdajylaryň jikme-jik maglumatlary bar), komission — satylan we satyn alnan ýeňil we ýük awtoulaglary, tehnikalary hususy kärhanalaryň, hojalyk jemgyýetleriniň, telekeçileriň, garaz, ýüz tutan her bir şahsy tarapyň adyna resmileşdirip bermek işlerini ýerine ýetiren bolsa, häzirki wagtda ol Merkezi Aziýanyň merjen şäheri hasaplanýan paýtagtymyzda alnyp barylýan şäher gurluşyk işlerine-de öz mynasyp goşandyny goşýar. Bu hususy kärhana ýaňy-ýakynda Aşgabat şäheriniň Gurtly ýaşaýyş jaý toplumynyň çäginde alty sany dört gatly, kyrk öýli ýaşaýyş jaýynyň gurluşyk işlerine başlady. Häzirki wagtda bu durmuş maksatly desgalaryň gurluşygy gyzgalaňly dowam edip, bu ýerde işleýänler üçin amatly iş-durmuş şertleri döredilýär. Şeýle-de gurluşygyň depginini barha ýokarlandyrmak ugrunda birnäçe netijeli tagallalar edilip, işleriň öňe has ilerlemegine oňaýly şert döredilýär. Ylalaşyga görä, degre-daşy bilen abatlaýyş işleri göz öňünde tutulan ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygyny 2026-njy ýylyň noýabr aýyna çenli dynyp, ulanmaga bermek maksat edinilýär.

Hususy kärhana paýtagtymyzyň Bagtyýarlyk etrabynyň çäginde, Binagärlik köçesiniň ugrunda ýerleşip, onda häzirki wagtda 70-e golaý işgär müşderileriň ynamyny ödemek ugrunda yhlasly zähmet çekýärler. Bu ýerde işler gyzyklanma bildirýän taraplar bilen hyzmatdaşlygy düşünişmek we maglumatlary ýaşyryn saklamaklygy kepillendirmek esasynda alnyp barylýar. Ýeri gelende, kärhananyň müşderiler bilen hyzmatlaryň ähli görnüşlerine bellenen ýygymy nagt we nagt däl görnüşinde hasaplaşýandygyny hem bellemelidiris. Ýokary hilli we kepillikli hyzmatlary hödürleýän «Tijegli Hyzmat» hususy kärhanasy isleg bildirýän taraplaryň sargydyny kabul etmäge mydama taýýardyr.

Bägül BERDIÝEWA, «Biznes reklama».

Soňky ýyllarda sebitde ýerli çig malyň hasabyna dürli senagat harytlaryny, şeýle-de gurluşyk önümlerini öndürýän hususy önümçilikleriň sanynyň barha artmagy ýurdumyzda haryt bolçulygynyň döredilmegini üpjün edýär. Şunda önümçilik mümkinçilikleri barha artýan hususy kärhanalaryň hatarynda Lebap welaýatynyň Köýtendag etrabynda ýerleşýän «STT» haryt nyşanly gurluşyk harytlaryny öndürýän hususy kärhanasyny görkezmek bolar.

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary, doganlar Sabur we Timur Taşewlere degişli bolan kärhananyň gury gurluşyk harytlaryny öndürýän önümçiliginiň ýyllyk kuwwaty 50 müň tonna barabar bolup, bu ýerde şpatlýowka, gurluşyk harytlary, gurluşyk heki we kafel ýelimi ýaly önümler taýýarlanylyp, ýylyň dowamynda önümiň ortaça 10 — 12 müň tonnasy ýurdumyzyň sarp edijilerine, galany bolsa daşary ýurtlara ugradylýar. Häzirki zaman tehnologiýalary arkaly dolandyrylýan zawodda öndürilýän gipsokarton önümçiliginiň ýyllyk kuwwaty 2 million inedördül metr önümi taýýarlamaga niýetlenilendir. Bu ýerde önümiň 4 görnüşi taýýarlanylyp, onuň 500 müň inedördül metri ýurdumyzyň içerki bazarynda ýerlenilýär.

Hili boýunça dünýä standartlaryna doly laýyk gelýän kärhananyň beýleki önümleri bilen bir hatarda, demir-beton önümlerine bolan isleg hem barha artmak bilen. Önümçilikde taýýarlanylýan binýatlyk bloklar, beton plitalar, demir-beton daşlary ýokary hil derejesi bilen tapawutlanýar. Hususy kärhanada bir ýylyň dowamynda 1500 — 1600 kub metr demir-beton önümleriniň önümçiligi amala aşyrylýar. Hususy önümçilikde öndürilýän önümleriň Täjigistan, Hytaý Halk Respublikasy, Russiýa Federasiýasy, Özbegistan ýaly döwletlere eksport edilýändigi aýratyn guwandyryjy ýagdaýdyr.

«STT» haryt nyşanly gurluşyk harytlaryny öndürýän bu hususy kärhanada gurluşyk harytlary bilen bir hatarda, nahar daş duzunyň we duz önümleriniň önümçiligi-de alnyp barylýar. Şeýle-de hususy kärhanada ýodlaşdyrylan nahar duzunyň hem-de senagatda ulanmak üçin daş duzundan plita örtgüleriniň önümçiligi-de amala aşyrylýar. Ýylyň dowamynda bu ýerde duz we duz önümleriniň ortaça 500 — 600 tonnasy taýýarlanylyp alyjylar köpçüligine hödürlenilýär. Bir söz bilen aýdanymyzda, köpugurly kärhananyň önümçilik düzümi gury gurluşyk, gipsokarton, demir-beton önümleri, nahar duzudyr duz önümlerini taýýarlamakdan ybaratdyr.

Birnäçe önümçiligi bir wagtda üstünlikli alyp barýan kärhananyň işleriniň mundan beýläk hem pajarlamagyny arzuw edýäris

Sadap MUHAMOWA, «Biznes reklama».

Dokma senagaty, azyk harytlarynyň önümçiligi, söwda we hyzmatlar ulgamy ýaly dürli ugurlarda iş alyp barýan döwlet hem-de hususy kärhanalarynyň talaplary esasynda taýýarlanylýan önümler dürli şekillerdir bezegler bilen bezelýär. Hytaý Halk Respublikasynyň we Türkiýäniň innowasion enjamlary ornaşdyrylan kärhanada 120-ä golaý iş orny döredilip, her aýda 600 tonna barabar önüm öndürilýär.

Içerki we daşarky bazaryň şertlerini göz öňünde tutup, alyp barýan işlerini yzygiderli kämilleşdirýän «Toprak» hojalyk jemgyýeti 2016-njy ýylda Ýewropanyň Täzeleniş we ösüş bankynyň karz serişdeleriniň hasabyna Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabynyň Owadandepe geňeşliginiň çäginde gurlan täze önümçilik toplumyny işe girizdi. 5 gektar meýdany eýeleýän kärhanada ýerli çig maly, ýagny ýurdumyzyň dürli sebitlerinden toplanyp getirilýän kagyz galyndylaryny gaýtadan işlemek arkaly gasynly kartonyň önümçiliginde peýdalanylýan kagyz öndürilýär. Raýatlar we degişli ugurda işleýän telekeçiler tarapyndan toplanan kagyz galyndylarygaýtadan işlenilýär.

Kagyzy gaýtadan işlemek birnäçe tapgyry öz içine alýar. Gaýtadan işlenilen sellýuloza täzeden kagyza öwrülip, 300-den 500 kilograma çenli agyrlykdaky toplara bölünýär. Bu ýerde gaýtadan işlenilýän kagyzyň esasy bölegi Büzmeýin etrabyndaky gasynly karton öndürýän kärhana ugradylýar. Bu önümleriň Özbegistan, Azerbaýjan, Türkiýe ýaly ýurtlara eksportynyň ýola goýulmagy bolsa olaryň ýokary hillidigine şaýatlyk edýär.

«Toprak» hojalyk jemgyýeti ýurdumyzyň ösen önümçiligi we işewürligi bilen meşhur sebiti bolan Mary welaýatynda hem ýörite kärhanasyny işe girizdi. Bu ýerde işçidir hünärmenleriň 35-si kagyzy gaýtadan işleýän zawoddan ýarym taýýar görnüşinde getirilýän karton gaplara telekeçileriň isleglerine laýyklykda, bezegleri we şekilleri ýerleşdirýär.

Ekologiýa taýdan arassa işewürligiň gerimini barha artdyrýan «Toprak» hojalyk jemgyýeti 2023-nji ýylyň martynda Ahal welaýatynyň Ýaşlyk şäherçesindäki kagyz önümçilik toplumynyň durkuny täzeläp, pagta galyndylaryndan ekologiýa taýdan arassa kagyzy öndürip başlady. Beýik Britaniýadan we Hindistandan ýörite çagyrylan hünärmenleriň ýardam bermeginde Ýewropanyň öňdebaryjy kompaniýalarynyň tehnologiýalary bilen enjamlaşdyrylan kärhanada ofset, ýazuw, şeýle hem surat çekmäge niýetlenen kagyzyň önümçiligi ýola goýuldy. Täze iş ýerleriniň 230-sy döredilen önümçilik toplumynda müşderileriň sargydyna laýyklykda, islendik agramdaky, galyňlykdaky we ölçegdäki kagyzlar taýýarlanylýar.

«Nowa Eco» ady bilen öndürilýän bu kagyz içerki we daşarky bazarda ýokary islege eýedir. Hojalyk jemgyýetiniň öndürýän kagyzy Türkmen döwlet neşirýat gullugy tarapyndan çap edilýän kitaplary taýýarlamakda, ýerli telekeçiler tarapyndan okuw es baplaryny öndürmekde giňden peýdalanylýar.

«Nowa Eco» haryt nyşanly kagyz Germaniýa, Italiýa we beýleki Ýewropa ýurtlaryna eksport edilýär. «Toprak» hojalyk jemgyýetiniň «Nowa Eco» haryt nyşanly kagyzynyň hili halkara standartlaryna doly kybap gelip, onuň önümçiliginde emeli agardyjylar, himiki maddalar peýdalanylmaýar, çig mal üçin tokaý agaçlary çapylmaýar.

Hojalyk jemgyýetiniň bilermenleriniň bellemeklerine görä, pagta galyndylaryndan «Nowa Eco» kagyzynyň bir tonnasynyň öndürilmegi 24 sany agajyň çapylmagynyň, atmosfera kömürturşy gazynyň birnäçe tonnasynyň zyňylmagynyň we 33 kub metre barabar suwuň hapalanmagynyň öňüni almaga oňaýly şert döredýär.

Ýerli çig maldan ýokary hilli önümleri öndürýän «Toprak» hojalyk jemgyýetiniň ýolbaşçylary we hünärmenleri hormatly Prezidentimiziň hem-de Milli Liderimiziň döredýän şert-mümkinçiliklerinden ruhlanyp, yhlasly zähmet çekmek bilen, uly üstünlikleri gazanýarlar. Kärhana önümçilik kuwwatyny artdyrmagy, ýokary hilli önümleriň öndürilişini giňeltmegi, hususan-da, azyk önümleri üçin niýetlenen kagyz gap-gaçlaryň, bulgurlaryň önümçiligini ýola goýmagy maksat edinýär. Bizem ýerli çig maldan importyň ornuny tutýan hem-de içerki we daşarky bazarlarda uly islegden peýdalanýan ekologiýa taýdan arassa önümleri öndürýän hojalyk jemgyýetine mundan beýläk-de üstünlikleriň hemra bolmagyny arzuw edýäris.

Ýurdumyzda döwrebap tehnologiýalary peýdalanyp, işewürligi we önümçiligi «ýaşyl» ykdysadyýetiň ýörelgelerine laýyklykda alyp barýan kärhanalaryň sany barha artýar. Milli ykdysadyýetiň hususy pudagynda çärýek asyr bäri üstünlikli işläp gelýän «Toprak» ho­jalyk jemgyýeti hem şolaryň biridir. 1999-njy ýylda esaslandyrylyp, ilki söwda we hyzmatlar ulgamynda iş alyp baran «Toprak» hojalyk jemgyýeti 2005-nji ýylda Aşgabat şäheriniň Büzmeýin etrabynda ýurdumyzda ilkinji bolup kagyz galyndylaryny gaýtadan işlemek arkaly gasynly karton öndürýän kärhanany işe girizýär.

Çary ÇARYÝEW,

Türkmen döwlet medeniýet

institutynyň talyby,

«Biznes reklama».

Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkezi, Türkmenistanyň Gurluşyk we binagärlik, Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrlikleri hem-de «Türkmenawtoulaglary» agentligi tarapyndan guralan maslahat Halk Malahatynyň işiniň esasy ugurlary boýunça Mejlis, ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary, jemgyýetçilik birleşikleri bilen bilelikde «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda ýerine ýetirilmeli işleriň meýilnamasyndan gelip çykýan wezipeleri wagyz etmeklige bagyşlandy. Oňa ady agzalan ministrlikleriňdir pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri gatnaşdylar.

Maslahatda, ilki bilen, Türkmenistanyň söwda we telekeçilik ugrunyň işgärleriniň KA-nyň geňeşiniň başlygynyň orunbasary G.Rejepow çykyş etdi. Ol, öz gezeginde, ýurdumyzda adam azatlyklaryny, hukuklaryny, bähbitlerini goramakda we üpjün etmekde häkimiýet düzümleriniň işleriniň barha kämilleşýändigini nygtady. Şeýle-de Milli Liderimiziň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmen halkynyň taryhyny, at-abraýyny, medeni mirasyny dünýä ýaýmakda Gündogaryň beýik söz ussady Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanan çäreleriňdir halkara maslahatlaryň yzygiderli guralýandygyny uly buýsanç bilen belledi. Şeýle-de maslahatyň dowamynda gurluşyk we senagat işgärleriniň KA-nyň geňeşiniň esasy hünärmeni Ý.Mawsumowa, awtoulag we ýol hojalygy işgärleriniň KA-nyň geňeşiniň tehniki gözegçisi R.Halow, Aşgabatdaky ýolagçy awtoulag kärhanasynyň KA-nyň ilkinji guramasynyň başlygy T.Hudaýberdiýewa, «Türkmen aýna önümleri» döwlet kärhanasynyň merkezi barlaghana we hil gözegçilik bölüminiň hünärmeni, KA-nyň işjeň agzasy G.Ahmedow, «Türkmenýoltaslama» taslama institutynyň esasy bölüminiň inženeri, KA-nyň işjeň agzasy G.Öwezdurdyýewa, Aşgabat gurluşyk orta hünär okuw mekdebiniň mugallymy, KA-nyň işjeň agzasy A.Saparmyradowa, Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrliginiň Büzmeýin «Demirbetonönümleri» kärhanasynyň Laboratoriýa we hil gözegçilik gullugynyň beton barlagçysy A.Atakaýewa dagy çykyş etdiler. Olar öz çykyşlarynda Halk Maslahatynyň esasy ugurlary babatda Türkmenistanyň Mejlisi, ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary hem-de jemgyýetçilik birleşikleri bilen bilelikde «Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasyny» durmuşa geçirmek boýunça ýerine ýetirilmeli işleriň we geçirilmeli çäreleriň amala aşyrylyşy dogrusynda giňişleýin gürrüň berdiler.

Maslahatyň ahyrynda oňa gatnaşyjylar ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan gülläp ösmegi ugrunda uly tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyza, Arkadagly Gahryman Serdarymyza çäksiz sagbolsun aýtdylar.