Bäş parzyň biridir haj zyýaraty,

Ata-babalarymyz arzuwlap geçdi.

Bu gün bolsa meňem nesibäm çekip,

Allam bize Käbä tarap ýol açdy.

Mukaddes topragyň gudraty güýçli,

Ýer ýüzünden ençe musulman üýşdi,

Teşnelere zemzem suwy ýetişdi,

Allam bize Käbä tarap ýol açdy.

Käbäniň gapysy açyldy giňden,

Beýtullada ýaş saçyldy gözümden,

fiTogap etdik, nefil okap öňünde,

Allam bize Käbä tarap ýol açdy.

                    ***

Dileg-dogalarmyz kabul et, Alla,

Musulmanlaň arzuwydyr beýtulla,

Gelmek nesip etsin gelmedik bendä,

Bagyşla günämiz, ýardam et, golda.

Doga edip, çykdyk Safa, Merweden,

Biraz wagtdan soň Minada düşdük.

Arafat dagyna gitdik ertesi,

Öýle namazyny ikindä goşduk.

Muzdelefä geldik Gün ýaşan mahal,

Ýassyda okadyk agşam namazyn.

Dagdan daş çöpledik kyrk dokuz sany,

Meýdanda geçirdik gijäniň baryn.

Saba-säher ertir namaz okaldy,

Ele alyp düýnki çöplän daşymyz.

Jamarata tarap rowana bolduk,

Şeýtanlaryň öýi boldy nyşanmyz.

Üç gün yzly-yzyna şeýtan daşlandy,

Hemem ýatman togap etdik Käbede.

Onlarça gün zyýarata gatnaldy,

Hoşlaşyp, Medinä ugur alyndy.

Pygamber gubruna zyýarat etdik,

Salam berdik hem getirdik salamlar

fidiýip, gapdalynda nefil okadyk ,

Dileg edip bagtyn bar musulmanlaň.

Pygamberden galan hurma bagy hem

Ilki guran metjit-namaz jaýy bar.

Bir metjitde öňki-soňky kybla jem,

Bu bir gudrat aklyň haýran eýleýär.

Hyýal hasyl boldy, ýetdik arzuwa,

Jemi otuz günläp etdik zyýarat.

Mekge, Medineden öýe gaýtdyk soň,

Üç ýarym sagatdan geldik salamat.

Ýeňil geçen haj parzyna sebäpkär

Arkadagly Gahryman Serdarymyz.

Allam, Özüň gora, bol howandary,

Hajylaryň hem halkyň Hossarynyň.

Rahman DÖWLETOW,

Türkmenistanyň Dokma senagaty ministrliginiň Iş dolandyryş

bölüminiň başlygy

Köpetdagyň ajaýyp künjeginde gurlup ulanylmaga berlen «Magtymguly Pyragy» medeni-seýilgäh toplumynda seýil edip, dünýä edebiýatynyň görnükli wekilleriniň heýkellerini synlap ýörkäň, dünýä edebiýatynyň taryhynda täze bir edebi mekdebi döreden, malaý halkynyň milli guwanjy Raja Ali Hajiniň dünýä meşhur döredijilik mirasynyň hormatyna dikeldilen belent heýkelde ünsüň biygtaýar eglenýär.

Öz halkynyň beýik söz ussady Raja Ali soltan Selangor şa nesliniň şejeresiniň görnükli wekilleriniň biri, 1777 – 1784-nji ýyllarda Malaýziýanyň hökümdary bolan soltan Ling-Riau Fisabiliniň agtygy.

Raja Ali Hajiniň doly ady Raja Ali Haji bin Raja Haji Ahmat bolup, ol 1808-nji ýylda Malaýziýanyň Selangor şalygynyň Riau şäherinde dünýä inýär.

Ussat şahyry uly meşhurlyga eýe eden eseri «Malaýlaryň we buglaryň gelip çykyşy» atly kitabydyr. Onda malaý halkynyň umumadamzat medeniýetine goşan goşandy wasp edilýär. Halkyň milli ideýasy dünýä ýaýylýar. Ýurduň gadymy şäherleriniň biri bolan Riaunyň tutuş malaý halkynyň aň-bilim we ylmy merkezi bolup durýandygy öňe sürülýär.

Raja Ali Hajiniň «Gymmatly sowgat» we «Şahyr Abdul Mälik» atly eserlerinde bolsa malaý halkynyň agzybirlik, watansöýüjilik, dost-doganlyk baradaky ajaýyp milli ýörelgeleri, asuda we abadan durmuşda ýaşamak baradaky arzuwlary öz beýanyny tapýar.

Malaý halkynyň beýik söz ussady Raja Ali Hajiniň döredijiligi hem öwüt-ündew häsiýetli pikir-garaýyşlara baý. Akyldar şahyryň terbiýeçilik ähmiýetli ündew-nesihatlary onuň «On iki gurindam», «Patyşanyň wezipeleri», «Yhlasyň miwesi» atly eserlerinde has aýdyň şöhlelenýär. Söz ussadynyň «Malaý diliniň grammatikasy we düşündirişli sözlügi», «Dil bilimleriniň kitaby» ýaly kitaplary onuň ylmy döredijiliginde görnükli orun eýeleýär. Şundan ugur alnyp, malaý halkynyň dil medeniýetiniň ösüşini kämilleşdirmekde saldamly goşant goşan uçursyz zehinli alyma «Malaý-indoneziýa diliniň atasy» hem diýilýär.

Raja Ali Haji 1873-nji ýylda Penýengat adasynda aradan çykypdyr. Onuň ençeme dillere terjime edilen şygyrlaryndan, ylmy işlerinden düzülen meşhur döredijilik mirasy asyrlardan-asyrlara, nesillerden-nesle geçip gelýär.

Akyldar şahyryň dünýä halklaryna miras galdyran beýik eserleri Indoneziýanyň Bilim we medeniýet ministrligi tarapyndan maddy däl medeni miras hökmünde ykrar edilip, 2004-nji ýylda şahyra «Malaýziýanyň milli gahrymany» diýen hormatly at dakyldy.

Dünýä edebiýatynyň görnükli wekilleriniň heýkellerini «Magtymguly Pyragy» medeni-seýilgäh toplumynda oturdyp, ýaşlarymyzda umumadamzat medeniýetine uly gyzyklamany döredýän türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyza hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyza çäksiz alkyş aýdýarys.

Agamyrat BALTAÝEW,

Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň

bölüm başlygy, taryh ylymlarynyň kandidaty.

Akyldaryň şygyrlary ýaşaýşyň gözbaşyndan başlap, şu günümize, hatda geljege düşünmekde hem gymmatly çeşme bolup durýar. «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» diýlip atlandyrylan bu ýylda sarpasy belent tutulyp dünýä derejesinde abraýy arşa galan türkmen şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň bellenilmegi bolsa onuň dünýä halklary tarapyndan beýik akyldar şahyr hökmünde ykrar edilmeginiň subutnamasy boldy.

Magtymguly Pyragynyň döredijiligi adam durmuşynyň her bir pursadyny açyp görkezmekde iňňän ähmiýetli terbiýe beriji ensiklopediýa bolup hyzmat edýär. Şahyryň ýaşan döwründäki we ondan soňky dörän edebiýatymyzyň görnükli wekilleri hem şahyryň döredijiliginiň ugurlaryny dowam etdiripdirler. Şol nukdaýnazardan hem, Magtymguly Pyragyny türkmen şahyrlarynyň köpüsiniň halypasy diýsek ýalňyşmarys. Sebäbi onuň pelsepewi garaýyşlary döwürdeş şahyrlaryň we ondan soňky edebiýat wekilleriniň döredijiligine hem täsir edipdir.

Magtymgulynyň pelsepewi pikirleriniň we dünýägaraýşynyň täsirini Gurbandurdy Zeliliniň, Seýitnazar Seýdiniň, Mollanepesiň, Annagylyç Mätäjiniň, Keminäniň döredijiliginde görmek bolýar. Mysal üçin, Zelili Magtymgulynyň döredijiligindäki watançylyk, Kemine bolsa durmuşy temasyny ösdüripdir we dowam etdiripdir.

Magtymguly Pyragy diýlende, ilkinji hyýalyňa gelýän zat, ol hem şahyryň özbaşdak we adalatly döwlet gurmak baradaky taglymaty hem-de onuň şeýle bitewi döwleti gurmak baradaky arzuwydyr. Ol öz döwründe halky jebislige, adyl we berkarar döwlet gurmaga çagyrypdyr. Döwletlilik we adalatlylyk ýörelgelerini şygyrlarynyň içinden eriş-argaç edip geçiripdir.

Magtymgulynyň şygyrlary öwüt beriji, wagyz ediji äheňde ýazylyp, gymmatly hem terbiýeleýji edebi miras bolup hyzmat edýär. Şeýlelikde, Magtymgulynyň şygyrlary geljekki nesilleriň watansöýüji, ene topraga, ata Watana, ene-ata wepaly bolup ýetişmeklerinde gymmatly edebi hazyna bolup durýar. Pyragynyň uly arzuwy adyl döwlet gurmak bolupdyr. Goşgularynda adalatly bolmagy ündemekde iňňän inçe pikirleri öňe süren Pyragy «Gidiji bolma» şygrynda şeýle diýýär:

Eger çendi ki bol sahyby-mansap,

Sözün diňle, adalatly bol deňläp,

Söz tapsaň sözlegil, tapmasaň bol hap,

Goldan gelmez işni ediji bolma.

Goşgudan görnüşi ýaly, eger derejeli emeldar (sahyby-mansap) bolsaň, iki tarapyň hem sözüni diňlemegi we adalatly ölçemegi, manyly gürlemegi we eliňden gelmeýän işi söz bermezligi nygtaýar. Şahyryň goşgularynyň her bir setiri oňa düşünmek üçin çuňňur pikirlenmäniň we ýiti düşünjäniň zerurlygyny orta atýar.

Adalatlylyk her döwürde hem adamzat durmuşynda örän wajyp bolupdyr. Adamzat döräli bäri müň heňňamy başyndan geçiren jemgyýetiň dürli taryhy döwründe hem adalatlylyk pelsepesi döwlet gurmagyň iň zerur ýörelgesi bolupdyr. Magtymguly döredijiliginde halkyň abadan, rahat we bagtyýar döwürde ýaşamagy üçin adalatyň hökman zerurdygy baradaky garaýşy öňe sürüpdir. Magtymguly Pyragy durmuşa hakykat nazary bilen çuň seredip, durmuş adalatsyzlygyny ýazgarypdyr. Jemgyýetdäki parahorlygy hem adalatsyzlygyň bir görnüşi hökmünde görüp, oňa garşy garaýyşlaryny we pikirlerini goşgularynyň üsti bilen halka ündeýär. Mundan başga-da, sosial deňsizligi tankytlap, durmuş adalatsyzlygy hökmünde ýazgaryp, jemgyýetde şeýle ýagdaýlaryň bolmazlygy üçin her bir adamyň hut özüniň şol hereketlerden gaça durmagyny nygtaýar. Şunlukda, şahyrymyzyň döredijiliginde şeýle adalatsyzlyklary her kesiň ýazgarmalydygy we oňa garşy durmalydygy, adalatsyz işlere perwaýsyz garamaly däldigi baradaky pikirleriň öňe sürlendigine akyl ýetirmek bolýar. Beýik söz ussadynyň adalatlylyk ýörelgesi häzirki günlerimizde döwlet gurmagyň, döwleti kemal we dowam etmegiň ýörelgeleri hökmünde döwlet syýasatynyň baş ýörelgesine öwrüldi.

Daglar başyn ümür basan,

Jülgesinde güller ösen,

Her deminde namart gysan

Adyl şahdan perman bu gün.

Türkmen halkynyň weli hökmünde ykrar eden şahyry, beýik söz ussady Magtymguly Pyragy «Bu gün» diýen şygrynda türkmen milletiniň bir gün ajaýyp zamana ulaşjakdygyny, berkarar döwletiň goýnunda ýaşajakdygyny öňünden gören ýaly goşgy setirlerine siňdiripdir.

Bu gün beýik akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň şol arzuwlan adalatdan kemal tapan berkarar, garaşsyz, özygtyýar döwletiniň tugy dünýä ýüzünde al-asmanda pasyrdaýar. Halkara arenasynda özüniň belent abraýy bilen bütindünýä derejesinde parahatçylygy we asudalygy goramak boýunça beýik maksatlary nazarlaýan we öňe sürýän döwlet hökmünde öň hatardaky orny eýeleýär.

Magtymguly Pyragynyň adalatlylyk taglymaty döwlet syýasatymyzyň baş ugry hökmünde Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynda geçilýän okuw sapaklarynda döwleti dolandyrmagyň wajyp ýörelgesi hökmünde diňleýjilere, talyplara ylmy hem-de amaly taýdan öwredilýär. Sapaklarda döwleti dolandyrmagyň wajyp ugurlarynyň biri bolan adalatlylyk ýörelgesi beýik filosof şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň döredijiligine salgylanylyp, beýleki şahyrlaryň döredijilikleri bilen baglanyşdyrylyp geçilýär. Akademiýamyzyň okuw sapaklarynyň meýilnamalarynda adalatlylyk taglymaty düşünjesini diňe millet derejesinde durmuşa ornaşdyrmak göz öňünde tutulman, eýsem, okuw jaýymyzda her bir döwlet gullukçysynyň gylyk-häsiýetine mäkäm ornaşdyrmagy gazanmak boýunça etiki bilimler berilýär. Sebäbi berkarar döwleti gurmagy arzuw eden Magtymguly Pyragynyň ýaşan topragynda bina bolan türkmen döwletini dolandyrjak döwlet gullukçylaryna şahyryň öňe süren adalatlylyk we döwletlilik ýörelgelerini wagyz etmek, olaryň ruhy dünýäsine ornaşdyrmak akademiýamyzyň esasy maksatlarynyň we wezipeleriniň biri bolup durýar.

Bu gün Magtymguly Pyragynyň arzuwlan berkarar döwletini adyllyk bilen dolandyrýan hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyz bar. Şeýle adalatly syýasaty durmuşa geçirýän Arkadagly Gahryman Serdarly ýurdumyzyň binýady asyrlara uzasyn! Goý, «Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwer pelsepäni öňe süren külli türkmeniň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, baş pelsepäniň dowamatyny dowam edip, «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen adyl şygaryň eýesi Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, belent başlary aman bolsun!

Jemile HOMMAÝEWA,

Türkmenistanyň Prezidentiniň

ýanyndaky Döwlet gullugy

akademiýasynyň uly mugallymy.

Türkmen edebiýatynyň ýokary derejesi Magtymguly Pyragynyň döredijiligi bilen ölçenilýär. Magtymguly Pyragy, takmynan, 1724-nji ýylda türkmen edebiýatynyň tanymal wekili, şahyr Döwletmämmet Azadynyň maşgalasynda dünýä inýär. Ol türkmen syýasy-jemgyýetçilik pikirinde, milli şygryýetde düýpli özgerişleri geçiren, türkmen edebi dilini, edebiýatyny esaslandyran beýik akyldar şahyrdyr. Magtymguly, sözle herne bileniň,

Özüňe kemlik bil aýtman öleniň,

Taraşlap şaglatgyn köňle geleniň,

Senden soňkulara ýadygär bolar.

Magtymguly hyjuwly, joşgunly, söweşjeň watançy şahyr bolup, ol özüniň şygyrlarynda watançylygyň aýdyň nusgasyny görkezip gelipdir. Türkmeniň milli döwletini dikeltmekde, dagynyk türkmen tire-taýpalaryny birikdirmekde, türkmen edebi dilini döretmekde «köňle gelenini taraşlap şagladyp», arman-ýadaman işläpdir.

Magtymguly Pyragy türkmeniň ruhy sütünleriniň biridir. Ol öz goşgularynda watançylyk duýgusyna diňe bir Watanyň tebigatyny söýmek, dogduk depäňi bilmek, Watandan aýra düşüp, gam çekip ýörmek däl-de, halkyň dilinem, däp-dessurynam, köpçüligiň döreden maddy we ruhy gymmatlyklarynam söýmek, hormatlamak, gahrymançylykly geçmişiňe, beýik şahslaryňa guwanmak duýgusynyň hem girýändigini belleýär.

Magtymguly Pyragy türkmen halkynyň ýürek owazyny, namys-arynyň päkizeligini diline ýugrup, öz halkyna peşgeş beren ynsandyr. Magtymguly türkmen taýpalaryny ilkinji bolup, bir döwletlilige birleşmäge çagyran, oňa göni ýol görkezen akyldar şahyrdyr.

Gündogar halklarynyň taryhyny, medeniýetini öwrenmekde ummasyz köp işleri eden hem-de ilkinji bolup eserleriniň milliligini kesgitläp, akademik W.W.Bartold: «... türki halkyýetleriniň arasynda Magtymguly ýaly milli şahyrly halk diňe türkmenlerdir» diýip, Magtymgula uly baha beripdir.

Magtymguly Pyragynyň şygyrlary edebi gymmatlyklarymyzyň özeni hasaplanylýar. Şahyryň ähli döwürde bolşy ýaly, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe-de sarpasy belentden tutulýar. Ol dünýä medeniýetine diňe bir milli şahyr bolup girmän, eýsem, umumadamzat medeniýetiniň hem iň görnükli wekilleriniň biri bolup giren beýik şahyr hem akyldardyr. Onuň bize goýup giden medeni gymmaty hiç haçan ýitmeýär.

Magtymgulynyň ilkinji gezek doly ýygyndysyny çapa taýýarlan Berdi Kerbabaýew 1940-njy ýylda ýazan «Magtymguly we oňa bolan garaýyş» atly makalasynda: «Türkmen edebiýatynyň beýik klassygy Magtymguly söz bazarynda dellala aýlanyp, many bermekde biçimçä dönüp we gözel şygyr düzmekde çeper ýüwürdiji roluny oýnap, türkmen halkynyň geçmişi, geljegi we bütin durmuşy hakynda dynuwsyz pikir ýöredip, öz asyrdaşyna we özünden soňraky geljeklere altyn fond galdyrdy» diýip, şahyra uly baha berýär.

2022-nji ýylda Türki medeniýetiň halkara guramasynyň (TÜRKSOÝ) hemişelik geňeşiniň Türkiýe Respublikasynyň Bursa şäherinde geçirilen mejlisinde 2024-nji ýylyň «Türki dünýäsiniň beýik şahyry we akyldary Magtymguly Pyragy ýyly» diýlip yglan edilmegi hormatly Prezidentimiziň milli gymmatlyklary dünýä ýaýmak babatda öňde goýan meseleleriniň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň ýene bir şaýady boldy.

Bu gün türkmen iline Magtymgulynyň ömürboýy arzuw eden ajap zamanasy geldi. Indi türkmeniň öz dili, öz dini, özbaşdak tugy bar. Bu gün bütin türkmen halky bir başa bakyp, bir supranyň başynda agzibirlik, asudalyk höküm sürýän Garaşsyz, baky Bitarap parahat ýurtda durmuşyň hözirini görüp ýaşaýar. Bu gün özüniň ýaşan döwründe ýekeje kitabyny çykarmaga-da pitiwa alyp bilmedik akyldar şahyryň kitaplary hem diňe bir türkmen dilinde däl, eýsem, dünýäniň köp dilinde köpçülikleýin çap edildi hem edilýär. Magtymguly Pyragyny älem tanaýar, okaýar, öwrenýär.

Gahryman Arkadagymyz Magtymgulynyň heýkeliniň ýanynda özüniň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» atly ajaýyp goşgusyny okap bermek bilen şahyryň ömri we döredijiligini köpçülikleýin öwrenmek barada gymmatly sargytlaryny berdi. Şonuň üçinem akyldar şahyryň bize galdyryp giden mirasyny düýpli öwrenmek, onuň ömür-durmuşyny yzarlap, täze-täze maglumatlary ýüze çykarmak, olary ile ýaýmak biziň her birimiziň raýatlyk borjumyzdyr. Bu möhüm ähmiýetli işe alymlarymyz, ýazyjy-şahyrlarymyz, drama, kino işgärlerimiz hem öz goşantlaryny goşmaga çalyşýarlar. Alymlarymyz daşary ýurtlara gidip, şahyryň şygyrlaryny gözleýärler we öz ýurdumyza getirýärler. Biz hem bu ugurda elimizden gelenini edip, şahyryň ömrüni, döredijiligini öwrenmekde birnäçe işleri ýerine ýetirdik. 2018-nji ýylda «Ylym» neşirýaty tarapyndan çap edilen «Magtymguly Pyragy we Allaberdi beg» atly kitabym hem biziň ýedinji arkamyzdan bolan Allaberdi beg Dinmuhammet oglunyň şahyr bilen saklan dostluk-doganlyk gatnaşyklaryna bagyşlanyldy. Şonuň ýaly-da, akyldar şahyr hakynda «Magtymguly diýe-diýe» atly hekaýalar toplumyny döretdim. Olaryň käbiri döwürleýin metbugat arkaly okyjylara ýetirildi. Başga-da, il içinden toplan maglumatlardyr rowaýatlarym esasynda «Pyragynyň dosty» atly powestimi ýazdym. Maňa bu ugurda gymmatly maglumatlary, rowaýatlary aýdyp beren adamlardan örän hoşaldyryn.

Magtymgulynyň edebi mirasy häzirki zaman türkmen edebiýatynyň hem diliniň gözbaş alyp gaýdýan esasy döwrüne degişli bolup, ol bu gün hem halkyň ruhy dünýäsiniň gözelleşmeginde, ýaş nesli döwebap watançylyk ruhunda terbiýelemekde altyn hazynadyr.

Türkmen halkynyň beýik şahyry Magtymguly Pyragy dünýäniň şygryýet äleminiň ägirtleriniň biridir. Onuň edebi mirasy türkmen halkynyň ruhy hazynasy, şol bir wagtyň özünde-de dünýä medeniýetiniň ebedi gymmatlygydyr. Her bir türkmen üçin şahyryň umman ýaly çuňdöredijiligi milli ruhy baýlyk hasaplanýar.

Magtymgulynyň goşgularynyň mazmuny we estetiki garaýyşlary adamkärçiligiň belent hem asylly sypatlaryna, adam ruhunyň gözelliklerine, täsinliklerine ýugrulandyr. Magtymguly hemmeleriň ruhy dünýäsiniň baý hem gözel, kalbynyň päk bolmagyny arzuw edipdir. Ol bütin döredijiligini il-gününe bagyş edipdir. Şeýle-de beýik söz ussadymyzyň döredijiliginden kalp mähremligi, arassalygy we mylaýymlygy, söz, onuň manysy hakyndaky şireli setirler eriş-argaç bolup geçýär.

Türkmen edebiýatynyň parlak ýyldyzy Magtymgulynyň ajaýyp şygryýet dünýäsi biziň geljekki bagtly günlerimiziň binýady bolar. Ýyllar aýlanyp, günler dolandygyça, ol bize has beýik, mukaddes, ýakyn hem eziz bolup görünýär. Kalbynda Magtymgulynyň ruhuny göterýän halk bolsa geljekde-de sapaly durmuşyň hözirini görüp ýaşajakdygyna şübhelenmese bolar. Türkmen halkynyň milli medeniýetini arşa galdyrýan, Türkmenistan Watanymyzy uly ösüşlere, beýik ýeňişlere alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlarynyň sag, ömürleriniň uzak bolmagyny, alyp barýan il-gün, tutuş adamzat bähbitli işleriniň rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris.

Goçy ANNASÄHEDOW,

Türkmenistanyň at gazanan

medeniýet işgäri, ýazyjy.

Magtymguly, ýangyl, öçgül,

Ýa lal otur, ýa dür saçgyl!

Bir guýruksyz itdir, gaçgyl, –

Nesihat ýokmaýan ärden.

***

Akylyň sözünden köňül söýüner,

Akmagyň işinden zehin käýiner.

Muhannes giň ýerde akyl saýynar,

Dar ýerde akyly-huşy syndyrar.

***

Halal işle, ahyretden wehmiň bar,

Pakyry ynjytma, könül rehmiň bar,

Aşyk aýdar, azda-köpde pähmiň bar,

Akyl bolsaň, söze gulak tut ýagşy.

***

Nefg almaýan kişi sözden, öwütden,

Aýralygy ýokdur gury söwütden,

Deň-duş bilmez, magny aňmaz ýigitden

Agylynda yssy beren it ýagşy.

***

Akmak özün akyl bilen deň eýlär,

Bir iş tutar, soňrasyndan jeň eýlär,

Zehiniň käýider, aklyň teň eýlär,

Diýdigiň eýlemez, naşy ýandyrar.

***

Magtymguly, döwran soňudyr adem,

Lahat atly öýge goýar sen gadam.

Many söz aňlamaz, biakyl adam

Danalaryň aýdan sözüne degmez.

***

Aňlamasaň, görde gizlen,

Akyldyr iş soňun gözlän,

Gepin tapyp, ýagşy sözlän

Misli dür seçen ýalydyr.

***

Ýamana ýagsy söz ýokmaz, taşlanar,

Aňlar äriň oýlanmasy güýçlener,

It ýalyn topraga dökseň hoşlanar,

Topragy, tabagy, tasy näbilsin?

Aňla sözüm, ner zarbyny ner tanar,

Har bakan har tanar, zergär zer tanar,

Eý ýaranlar, är ýigidi är tanar,

Namartlar ýagşyny, pisi näbilsin?

Nazar Hojanazarow,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.

20.06.2024